W okresie od 2022-01-01 do 2022-12-31 Stowarzyszenie Zespołu Regionalnego Wisieloki w Szymanowie realizowało zadanie pod tytułem
Kapela Dudziarska Wisieloki - transmisja hazackich tradycji w ramach programu Kultura ludowa i tradycyjna - Mistrz Tradycji, dofinansowanego ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego.
Celem zadania było pokazanie dzieciom i młodzieży naszych regionalnych instrumentów i regionu, w którym żyją, umocnienie
tożsamości regionalnej i wielkopolskich korzeni. Zapoznanie się z tradycyjnym wielkopolskim repertuarem ludowym oraz
instrumentarium, a także elementami stroju ludowego. Poprzez nasze działania wzbudziliśmy zainteresowanie folklorem i zachęciliśmy
potencjalnych nowych członków kapeli dudziarskiej.
Dbanie o jej utrzymanie i artystyczny rozwój jest obowiązkiem wobec „Małej Ojczyzny” i Tradycji dudziarskich w Wielkopolsce wpisanych
na Krajową Listę Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego.
Zakładane cele i rezultaty zostały osiągnięte w postaci przeprowadzonych 240 godzin warsztatów nauki gry na dudach i skrzypcach
podwiązanych w okresie od stycznia do grudnia 2022r. Warsztaty przeprowadzane były 8 razy w miesiącu po 2.5 godziny i obejmowały
przede wszystkim szkolenie członków
dziecięco-młodzieżowej kapeli dudziarskiej. Ponadto naukę gry na instrumentach dla nowych członków.
Zrealizowaliśmy także działania mające na celu promocję zadania, promocję kultury i tradycji dudziarskich regionu rawickiego poprzez
pokazy dla lokalnej społeczności,
występy kapeli w przestrzeni miejskiej, w tym głównie na rawickich imprezach plenerowych na deptakach oraz w parku.
W ramach zadania odbyło się 10 takich 1 godzinnych pokazów w okresie od kwietnia do listopada 2022 r.
Powstała także dokumentacja filmowa z realizacji warsztatów.
Program warsztatów opierał się na publikacji wydanej przez Zespół Wisieloki pt. "Piosenki i przyśpiewki chazackie ze zbioru Franciszka
Brzeskota" dofinansowanej ze środków
MKiDN w 2012 r.
Podczas realizacji zadania zostały poruszone następujące zagadnienia i repertuar:
1. Zapoznanie się z instrumentami i omówienie zasad ich działania
2. Budowa skrzypiec
3. Budowa dud
4. Techniki gry na dudach i skrzypcach
5. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości z punktów 1-4
6. Piszczałka melodyczna – przebierka
7. Struny, dźwięki,
8. Co to jest podwiązanie i nauka podwiązywania skrzypiec
9. Tonacja dud i jej uzasadnienie
10. Podstawy i teoria muzyki
11. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości z punktów 6-10
12. Palce i znajdujące się na niej dźwięki + ćwiczenia
13. Ćwiczenia na pustych strunach
14. Ćwiczenia z nut - dodawanie palców
15. Powtórzenie i utrwalenie wiadomości z punktów 12-15
16. Pierwszy utwór „Lelija” + ćwiczenia
17. „A kto wyrwał kokotowi pióra” + ćwiczenia
18. "Od jednego ode dwóch..."
1. „Luter” + ćwiczenia
2. „Wiwat z batami” + ćwiczenia
3. "Marsz powitalny"
4. Poszerzanie i wzbogacanie repertuaru dudziarskiego na podstawie śpiewnika Fr. Brzeskota.
Zadanie było odpowiedzią na chęć zachowania i uchronienia od zapomnienia, jednej z głównych i piękniejszych tradycji regionu
jaką jest gra na dudach. Realizacja warsztatów pozwoliła na zachowanie tradycji oraz dalszy rozwój kapeli dudziarskiej a także na
zachowanie pamięci o Mistrzu Franciszku Brzeskocie, wieloletnim nauczycielu gry na dudach i skrzypcach podwiązanych. Z
założenia dzisiejsi uczniowie staną się przekaźnikami tradycji dudziarskiego muzykowania. Warsztaty były skierowane dla
członków kapeli założonej w 1974 roku i prowadzonej prze małżeństwo Annę i Franciszka Brzeskotów aż do
ich śmierci. W rezultacie uczestnicy warsztatów zdobyli praktyczne umiejętności gry na dudach i skrzypcach podwiązanych,które
będą koncertować promując rodzimy folklor i dziedzictwo kulturowe swoich małych ojczyzn.
Tradycja dudziarska zostanie zachowana. Wzrośnie świadomość mieszkańców Rawicza w zakresie regionalnej kultury ludowej.
Dziecięco-Młodzieżowa Kapela Dudziarska jest jedną z pierwszych „szkół” tradycji dudziarskich w Polsce.
Minęło ponad 45 lat nieprzerwanej jej działalności przy Zespole Regionalnym Wisieloki.
Cykl spotkań z kapelą dudziarską i żywym folklorem pozwolił na przedstawienie osiągnięć i znaczenia hazackiego folkloru dla
mieszkańców i lokalnej społeczności – głównie dzieci i młodzieży.
Realizatorem i pomysłodawcą kontynuacji działań jest Michał Umławski.
Jak zawsze niezastąpione było wsparcie ze strony Gminy Rawicz w postaci nieodpłatnego udostępnienia sal i budynków w celi realizacji
zadania.
„Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego pochodzących z Funduszu Promocji Kultury – państwowego funduszu celowego”
,,O grudko mojej ziemi, o relikwio święta, jakaś siła nas łączy niepojęta...,,
Festiwal tradycji - żniwa dawniej i dziś za nami.
Dziękujemy Wszystkim za piękny wieczór, dzieciom, młodzieży, rodzicom i zaproszonym gościom.
Muzeum Ziemi Rawickiej za współpracę i pomoc w przygotowaniu warsztatów tworzenia wiązanek żniwnych.
Dofinansowano ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2022.
W okresie od maja do października 2022 r. Stowarzyszenie Zespołu Regionalnego Wisieloki w Szymanowie realizowało projekt pn. „Hazy – Nasza Mała Ojczyzna – zakup i renowacja strojów dla Zespołu Wisieloki”. Projekt był realizowany w ramach programu Narodowego Centrum Kultury: EtnoPolska. Edycja 2022, na który uzyskano dofinansowanie ze środków Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego w kwocie 51.000,00 zł.
Dzięki realizacji projektu zostały wykonane nowe komplety strojów hazackich (8 kompletów damskich i 8 kompletów męskich), w których będą występować członkowie Zespołu Regionalnego Wisieloki. Ponadto w ramach projektu wykonano renowację elementów strojów hazackich, które obejmowało czyszczenie, pranie i krochmalenie elementów strojów, naprawy krawieckie i uzupełnienie haftów w tiulowych kryzach, fartuchach, czepkach i wstążkach.
W ramach podsumowania przedsięwzięcia w Muzeum Ziemi Rawickiej, które było partnerem projektu, gościnny wykład wygłosiła Profesor Anna Weronika Brzezińska, etnolożka z Instytutu Etnologii i Antropologii Kulturowej na Uniwersytecie im. A. Mickiewicza w Poznaniu, badaczka i popularyzatorka dziedzictwa kultury wiejskiej oraz instruktorka ludowego rzemiosła artystycznego. Tematyka wystąpienia dotyczyła wielkopolskich strojów ludowych, ich charakterystyki, unikatowości i piękna. Elementem towarzyszącym była także wystawa elementów dawnych strojów odświętnych z obszaru Hazów.
Stary, hazacki obrzęd "palenia żuru" sięga XVI wieku. Gliniane garnki z postnym żurem rozbijano za wsią, palono je i zakopywano. Zwyczaj ten obrósł z czasem w szereg obrzędów, które opracowali i spisali dla potomnych Anna i Franciszek Brzeskotowie, małżeństwo hazackich regionalistów, założycieli zespołu ludowego "Wisieloki".
Wielki Post był bardzo surowo przestrzegany na wsiach. Przez cały jego okres należało powstrzymać się od jedzenia tłuszczów i mięsa, a nawet jaj. Najczęściej jadano ziemniaki, kraszone olejem lnianym, słynne „pyry z gzikiem”, śledzie i zupy mączne. Na ziemiach rawickich popularną potrawą był żur - zupa przyrządzana z mąki żytniej na wodzie, zakwaszonej zaczynem chlebowym.
Choć dzisiaj żur nie kojarzy się nam wyłącznie z postem, to zakorzeniony wstręt do monotonnej, postnej diety został utrwalony wśród ludowych tradycji związanych z Wielkim Tygodniem. Dawniej koniec postu oznaczał pozbycie się z kuchni obrzydłego wszystkim żuru.Taki rytuał miał miejsce najczęściej podczas Wielkiego Czwartku.
Polegał on na rozbijaniu, zakopywaniu, bądź innym niszczeniu garnków z żurem. Często wraz z nim pozbywano się z obejścia śmieci, które nagromadziły się przez zimę. Wtedy wylewano żur do ognisk, w których palono stare sienniki, zużyte miotły, czy inne odpadki.
Zespół ludowy "Wisieloki", zrekonstruował dawny obrzęd oraz pieśni śpiewane podczas zabawy. Od lat, co roku, inscenizacja palenia żuru jest odgrywana na Hazach - subregionie etnograficznym obejmującym kilkanaście wiosek na terenie powiatu rawickiego.
Zespół "Wisieloki" reaktywował wielkopostny zwyczaj. Co roku w kolejnych hazackich wsiach odbywają się w Wielki Czwartek inscenizacje palenia żuru ze śpiewem i muzyką. W tym roku palenie żuru urządzono w Zawadach!
Strona 1 z 2